رشته ی علمی: جغرافیا و علوم مرتبط با آن

ابوالقاسم محمدبن علی بن حوقل، در آغاز قرن چهارم هجری قمری در نصیبین الجزیره ( بین النهرین علیا) به دنیا آمد. او به آثار جغرافیایی، به خصوص آثاری که در رابطه با جاده ها بود از قبیل: ابن خرداغذبه، جیهانی و قدامه علاقمند شد ولی نتوانست متن جامع رضایت بخشی در زمینه ی موضوع فوق بیابدو او همچنین به ملاقات راه بلدهای بازرگان می رفت تا از آنان اطلاعاتی به دست آورد بنابراین خیلی زود انگیزه ی کسب اطلاعات جدید در وجود ابن حوقل بیدار شد. او می خواست راجع به کشورهای دیگر، محصول ها و مردم آنها بیشتر بداند و در مورد جاده های کاروان رو که آن کشورها را به هم متصل می کرد دانش دست اول داشته باشد، بنابراین تصمیم گرفت که با سفر و تجارت به این مقصود برسد.

برخی از جزئیات سفر او از منابعی که در کتاب « صوره الارض » ذکر کرده، مشخص شده است. او اولین سفرش را در هشتم رمضان 331 ه.ق از دارالسلام ( بغداد) آغاز کرد. سپس، سال های 40-336 ه.ق از کشورهای شمال آفریقا و اسپانیا در سال 344 ه.ق از مصر، ارمنستان و آذربایجان، در سال های 50-345 ه.ق از سند و ملتان، در سال های 8-350 ه.ق از الجزیره، عراق، خوزستان و فارس و در سال 362 ه.ق از سیسیل دیدن کرد. احتمال داده می شود، که بعد از آن به بغداد بازگشت، اطلاعاتش را طی مراحل گردآوری نمود و دو نسخه از اثرش را منتشر کرد. در سال 378 ه.ق او سومین و آخرین نسخه ی آن را چاپ کرد و احتمالاً مدتی پس از آن، در سال 380 ه.ق وفات یافت.

ابن حوقل اثر جداگانه ای درباره ی سیسیل نوشت، که گم شده است. به هر حال از همان آغاز، هدف اصلی او، آشنایی بیشتر با سرزمین های مختلف اسلامی و جاده های تجاری بود، که این سرزمین ها را به هم مرتبط می کرد. برای رسیدن به این مقصود او اولین نسخه ی اثرش را با عنوان « المسالک و الممالک » ( کتابی در زمینه ی روش های حکومت ) در سال 356 ه.ق آماده نمود و آن را به حاکم همدانی، صفی الدوله هدیه کرد.

چون قلمرو سفرهای ابن حوقل توسعه یافته و به دره ی « ایندوس » در شرق و « اسپانیا » در غرب رسیده بود او تصمیم داشت که یک اثر جهانی در زمینه جغرافیا ارائه کند. تصمیم او ممکن است به دلیل ملاقاتش با محقق دیگری در زمینه ی جغرافیا، ابواسحاق اصطخری فارسی، بوده باشد. ابواسحاق نقشه ای از سند و فارس کشیده بود، در حالی که ابن حوقل نقشه های آذربایجان و الجزیره را رسم کرده بود. آنها درباره ی نقشه ها تبادل نظر کردند. گفته می شود، اصطخری از او خواسته بود که نقشه هایش را اصلاح کند ولی او به این وسیله به ابن حوقل ایده ی نگارش اثر جامع تری را داد.

ابن حوقل برای به روز کردن دانش جغرافیا، اثر اصطخری را در اثر خود گنجاند و اغلب، آن را واژه به واژه نقل می کرد و جمله ها را در سایه ی درک و اطلاعات خودش اصلاح می نمود.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: